Kanał Bydgoski będzie pomnikiem historii? Trwa procedura u konserwatora zabytków

Kanał Bydgoski, decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z końca 2005 r., wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych. W 2022 roku posłowie Łukasz Schreiber, Tomasz Latos i bydgoski radny Jarosław Wenderlich zwracali się do ministra kultury z zapytaniem o podjęcie prac nad wnioskiem o uznanie kanału jako pomnika historii.

Procedurę uznawania za pomnik historii rozpoczyna wstępny wniosek do ministra kultury albo generalnego konserwatora zabytków. W sierpniu ub. roku wniosek wpłynął do ministra od Rafała Bruskiego, prezydenta Bydgoszczy.

Procedura jest skomplikowana, problem bowiem polega na tym, że prawa własności w stosunku do śródlądowych wód płynących i gruntów sprawują Wody Polskie i to one powinny występować z wnioskiem. Jeszcze w marcu tego roku Narodowy Instytut Dziedzictwa stwierdził, że dotąd nie wpłynął żaden wniosek o uznanie kanału za pomnik. Departament Ochrony Zabytków zwrócił się w związku z tym z zapytaniem w sprawie do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu, który mailowo przekazał
następującą informację: "stosowny wniosek w przedmiotowej sprawie winno złożyć także przywołane Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Taki wniosek do dnia dzisiejszego nie wpłynął do tutejszego urzędu."

"Wniosek będzie podlegał opiniowaniu przez Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Określenie terminu rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy na obecnym etapie jest niemożliwe" - informuje Andrzej Worobiec, podsekretarz stanu w ministerstwie kultury.

Celem ustanowienia pomników historii jest wyróżnienie najcenniejszych, najważniejszych obiektów zabytkowych na terenie Polski. Zgodnie z obecnym stanem prawnym przyznanie statusu pomnika historii jest przede wszystkim wydarzeniem prestiżowym.

Przypomnijmy, że w ub. roku miasto wyremontowało wrota na trzech śluzach kanału:

• nr IV przy ul. Wrocławskiej;
• nr V przy ul. Czarna Droga;
• nr VI przy ul. Bronikowskiego.

Miasto przygotowało także nową koncepcję zagospodarowania starego kanału. Autorem koncepcji jest architekt Janusz Pulikowski, który przygotował plan dla terenów od ronda Grunwaldzkiego do Śluzy VIII. Wśród pomysłów jest np. mocne zaakcentowanie początku Kanału przy rondzie Grunwaldzkim. Byłaby to barka (model lub prawdziwy obiekt) oraz tablice z archiwalnymi i współczesnymi zdjęciami Kanału. Janusz Pulikowski zwrócił też uwagę na to, że obecnie Kanał jest przeładowany niespójnymi elementami małej architektury. Jest też za mało kładek łączących brzegi Kanału.

Kanał Bydgoski zbudowano w latach 1773-1774. Jest elementem drogi wodnej łączącej dwie najdłuższe rzeki przepływające przez Polskę - Wisłę i Odrę. Był wykorzystywany do przewożenia towarów.