Zmusili Niemców do poddania się

Powstanie wielkopolskie, które wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu, po 4 dniach dotarło do Kcyni. Miasto w Nowy Rok, po 147 latach niewoli, zostało wyzwolone.

<!** Image 2 align=right alt="Image 101042" sub="Miejsce powstańczych walk - dworzec kolejowy w Kcyni i tablica pamiątkowa, którą odsłonięto w 1958 roku Fot. Kamila Czechowska">Bardzo ważnym epizodem, podjętej w sylwestrową noc walki o Kcynię, był atak polskich patriotów na dworzec kolejowy. Poprowadził go kapitan Władysław Kowalski, dowodzący powstańcami z Gołańczy, Czeszewa i Kcyni. Tak opisał on walkę o stację: „Chwytam mocno mój browning i wskakuję na rampę. Obchodzę szopę towarową i staję przed pociągiem, a równocześnie oko w oko z posterunkiem niemieckim. Niemiec ogromnie zdziwiony, patrzy na mnie. Czuję jego dech, a zarazem alkohol sylwestrowy. Nie mam odwagi go zastrzelić. Odbieram mu karabin i strzelam mu tuż nad uchem w powietrze. Niemiec się ze strachu przewraca i spada z rampy pod wagon. W tym momencie Niemcy się budzą, otwierają wagon i mierzą do mnie. Błyskawicznie wskakuję na platformę pierwszego wagonu i to ratuje moje życie. Rozpoczyna się wściekła strzelanina. Kule świstają mi ze wszystkich stron nad głową. Krzyczę na całe gardło „Bracia do wagonów!” Jeszcze jedna sekunda i już jesteśmy w wagonach. Oficer niemiecki chce uciekać na lokomotywę. Chwytają go za kołnierz. Widzę, jak Niemcy niby worki z mąki, wylatują z wagonów. Nasi ich wyrzucają. Jeszcze kilka sekund walka ustaje. Bierzemy do niewoli jednego oficera i osiemdziesięciu szeregowych, zdobywamy pięć karabinów maszynowych, kilka koni, dużo amunicji oraz kuchnię polową. Po stronie niemieckiej trzech zabitych, po stronie naszej strat żadnych” - wspominał Władysław Kowalski.

<!** Image 3 align=right alt="Image 101042" >Te słowa z sylwestrowej nocy 1918 roku zamieścił w przedwojennej, liczącej 128 stron, publikacji „Z przeszłości Kcyni z okazji 666. rocznicy założenia miasta”, wydanej w 1928 roku przez Magistrat Kcyni powstaniec wielkopolski, Tadeusz Pietrykowski z Kcyni, o którym pisaliśmy przed kilkoma tygodniami.

Walki oddziałów z Kcyni, Gołańczy i Czeszewa o dworzec kolejowy w noc sylwestrową upamiętnia tablica na ścianie dworca kolejowego, którą odsłonięto w 1958 roku w 45. tego czynu powstańczego.

Ku pamięci powstańców

Napis na tablicy pamiątkowej głosi: „Cześć i chwała powstańcom wielkopolskim. Tu - na dworcu w noc sylwestrową roku 1918 polączone oddziały powstańcze z Gołańczy, Czeszewa i Kcyni w zbrojnym natarciu zmusiły silną redutę Grenzschutzu do poddania się i zdobyły dworzec i miasto - Związek Bojowników Koło Kcynia”.