Kujawsko-Pomorskie. Wielkanoc bez mięsa, glutenu, cukru... Dla zdrowia, a nie mody!

- To nie jest dieta zmieniająca rysy twarzy (jak twierdziła pewna celebrytka). Tradycyjny żurek wielkanocny mnie nie zabije, ale ostry ból brzucha miałabym gwarantowany - mówi Aneta, cierpiąca na celiakię.

Takich osób jak ona - młoda torunianka z celiakią zdiagnozowaną raptem trzy lata temu - jest w kraju około 400 tysięcy. Takie są oficjalne szacunki, bo twardych statystyk brak. Konieczność przestrzegania diety na bezglutenową zmienia życie nie tylko chorego, ale i jego rodziny.

- Mama żurek przygotuje kolejny już raz na bezglutenowym zakwasie. Wszyscy taki zjemy, bo po co gotować dwa różne? A do ciast bezglutenowych przyzwyczaiła się już cała rodzinka - dodaje Aneta.

Zabronione w diecie bezglutenowej są zboża: pszenica (także orkisz, płaskurka, samopsza), jęczmień, żyto i zwykły niecertyfikowany owies oraz wszystkie produkty z ich dodatkiem. W praktyce oznacza to pożegnanie z mnóstwem produktów dostępnych na sklepowych półkach w wersji z glutenem, począwszy od pieczywa, a skończywszy na przyprawach (tak!) czy gorszej jakości wędlinach (też zawierają gluten).

Jeśli natomiast chodzi o ciasta i słodycze, bez których przecież Wielkanoc wielu wydaje się niepełna, to odpada cała ich gama. Dlatego też takie lokale jak kawiarnia "Swawolna" przy ul. Legionów w Torunia, działająca raptem od ośmiu miesięcy, przyciąga swoją świąteczna ofertą rzesze klientów. Tutaj wszystkie ciasta są bez glutenu, a niektóre też w opcji bez cukru i mleka.

- Wśród klientów mamy nie tylko torunian, ale i wielu przyjezdnych, szczególnie z Bydgoszczy, Solca Kujawskiego i okolic - zdradza Iwona Watrak, prowadząca lokal. - Ciasta kupują na bieżąco i zamawiały na Wielkanoc nie tylko osoby zmagające się z celiakią, ale i ich krewni, np. babcie dla wnuków. Poza tym nie brakuje klientów, którym dieta bezglutenowa po prostu służy z innych względów, choćby z uwagi na choroby metaboliczne czy problemy hormonalne.

Co zamówili klienci "Swawolnej" na Wielkanoc? Wybór mieli naprawdę szeroki. Na pokuszenie wodziły nie tylko klasyki w bezglutenowej wersji, takie jak kukurydziana baba z cytrynowym lukrem, mazurek z czarną porzeczka, kajmakiem i orzechami czy serniki lawendowy, pistacjowy i krówkowy.

-Dobrym pomysłem okazały się przygotowane przez nas boksy. I to one cieszyły się największym powodzeniem. Każdy box zawierał po trzy kawałki z czterech ciast: sernika gotowanego na krakersach, "makowej panienki" z galaretką i masą budyniową, 3 Bit i dakłasa, czyli ciemnego ciasta z bezą orzechową. Okazało się, że taki zestaw 12 kawałków rozmaitości najbardziej trafił w gusta naszych klientów - zdradza Iwona Watrak. -Wzięcia miały też bezglutenowe chlebki i babeczki do święconki, rzadko możliwe gdzieś do kupienia.

Torunianka kawiarnię bezglutenową otworzyła latem minionego roku. Po 20 latach pracy rzuciła kierowniczą posadę w korporacji i poszła "na swoje". Nie kryje, że impulsem stała się choroba jej córki. Celiakia wykryta u Sary spowodowała najpierw rewolucję kulinarną w jej rodzinie, a potem - życiową i zawodową.

Momenty zaskoczenia i satysfakcji? Gdy na Wielkanoc ciasta zamawia z wielkim wyprzedzeniem klientka, "bo na Boże Narodzenie się spóźniła". Kiedy przychodzi duże zamówienie z urzędu na imprezę dla dzieci, bo skoro kilkoro glutenu nie toleruje, to lepiej dla wszystkich mieć bezglutenowce. - I te momenty, gdy po nasze ciasta przychodzą "zwykli" klienci, którym gluten nie szkodzi, ale którym po prostu te wypieki smakują, bo są domowe.

Przyjmowanie zamówień "Swawolna" skończyła tydzień przed świętami, ale spóźnialskich poratuje jeszcze w piątek (do 18.00) i w sobotę przed Wielkanocą (do 12.00) - będzie czynna i zaopatrzona.

Według różnych szacunków w Polsce nie je mięsa od 8 do 12 procent społeczeństwa. W tym gronie, obok wegetarian, są także - w skromnym już bardzo odsetku - weganie, czyli osoby niejedzące wszelkich produktów odzwierzęcych. Generalnie, dieta roślinna, jak to się popularnie określa, z roku na rok ma coraz więcej zwolenników.

- W naszym przypadku to nie moda, ani kaprys, tylko świadomy wybór. Nie jemy mięsa od około 16 lat - zaznaczają Agata i Marcin, czterdziestolatkowie z Torunia.

Wielkanoc w ich domu? Będzie pyszna, jak co roku - zapewniają. Oboje lubią gotować, ale w pieczeniu specjalizuje się Agata. Na jej pieczeń z czerwonej soczewicy, ryżu i warzyw z jajami na twardo w środku czeka cała rodzinka (także mięsożercy). Podobnie zresztą jak na pasztet z białej fasoli podawany pod pierzynką z chrzanu. Poza tym na ich stole nie zabraknie sałatek i jajek faszerowanych na kilka sposobów.

-Dawno już się skończyły pytania krewnych i znajomych typu: "To co wy jecie na Wielkanoc zamiast szynki i białej kiełbasy?" - uśmiecha się Marcin. - Nie jemy niczego "zamiast". Po prostu jemy inaczej. Pamiętam, jak kilka lat temu zaprosiliśmy takich ciekawych znajomych na święta. Głodni od stołu nie odeszli...

Jako wegetarianie z kilkunastoletnim doświadczeniem torunianie mają swoje obserwacje. Porównują czasy obecne do tych sprzed dekady choćby. -Dziś lepsze i gorsze, tańsze i droższe produkty wegetariańskie kupić można już w każdym sklepie. Kiedyś tofu, soja, komosa ryżowa, mleczka roślinne czy nawet hummusy to były towary poszukiwane. Teraz masz je wszędzie, identycznie jak wege "gotowce" do odgrzania w mikrofali - zwraca uwagę Agata.
polecany]26125197[/polecany]
Od inwencji, zasobności portfela i chęci dotarcia do sprawdzonego źródła zakupów zależy - w ocenie Agata i Marcina - co się znajdzie na wielkanocnym stole. Ta sama zasada dotyczy mięsożerców, którzy też przecież mogą na nim postawić albo kilogramy najtańszej "białej" z marketu, albo skromniejszy talerz z tą kiełbasą kupioną od sprawdzonego masarza.

Do alternatywnych stołów wielkanocnych zasiądą w tym roku tysiące ludzi. To znak naszych czasów. Z jednej strony przybywa zdiagnozowanych nietolerancji pokarmowych i chorób autoimmunologicznych, wymuszających zmianę diety. Z drugiej natomiast - rośnie świadomość bliskich takich osób, które nie tylko na święta modyfikują menu.

Tylko osób zmagających się z cukrzycą (w 90 proc. drugiego typu, czyli bez konieczności codziennego przyjmowania insuliny) jest obecnie w Polsce około 3,1 mln. Takie są najnowsze szacunki resortu zdrowia i GUS. Owszem, od razu przy tej okazji się zaznacza, że 25 procent z tego grona o swojej cukrzycy jeszcze nie wie. Pozostali jednak wiedzą i - restrykcyjnie lub mniej - trzymają się zalecanej diety.

Z uwagi na stan zdrowia również, a nie dla mody czy kaprysu, na wielu świątecznych stołach nie pojawią się potrawy zawierające laktozę czy kazeinę. Ta druga, jak się okazuje, jest problemem dla coraz większej liczby osób, w różnym wieku. Jej nietolerancja oznacza konieczność rezygnacji nie tylko z krowiego mleka (stanowi nawet jego 80 procent), ale i powstałych na jego bazie czy z jego dodatkiem jogurtów, deserów, twarogów.

-Nawet nie spodziewałyśmy się z mamą, że to tak duży problem. Stąd w naszej ofercie wielkanocnej, ale i codziennej, wypieki niezawierające mleka właśnie. Tego oczekują niektórzy klienci i tej potrzebie także staramy się sprostać - kończy Sara Watrak, pomagająca mamie Iwonie prowadzić bezglutenową "Swawolną" w Toruniu.

WARTO WIEDZIEĆ:

Celiakia (choroba trzewna, enteropatia glutenozależna) to trwająca całe życie autoimmunologiczna choroba o podłożu genetycznym, w której dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego pod wpływem spożycia glutenu – białka zapasowego zawartego w zbożach (pszenicy, życie i jęczmieniu).

Nietolerancja kazeiny to stan, w którym organizm ma trudności z trawieniem białek mlecznych, a konkretnie kazeiny. Jest to nieprawidłowa reakcja na mleko i inne produkty mleczne, która może powodować objawy takie jak ból brzucha, wzdęcia, biegunka i problemy skórne. Nietolerancja ta różni się od nietolerancji laktozy, ponieważ wiąże się z reakcją immunologiczną na białko mleczne zamiast trudności z trawieniem laktozy, cukru znajdującego się w mleku i jego pochodnych. Osoby z nietolerancją kazeiny mogą doświadczać objawów trawiennych po spożyciu nawet niewielkich ilości mleka lub innych pokarmów zawierających nabiał. Leczenie polega zazwyczaj na wykluczeniu wszystkich źródeł kazeiny, co najłatwiej jest osiągnąć poprzez przejście na dietę bezmleczną i wybieraniu alternatywnych źródeł wapnia i innych składników odżywczych.

Cukrzyca typu 2 jest chorobą metaboliczną, charakteryzującą się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi na skutek zaburzonej wrażliwości komórek na działanie insuliny, co prowadzi do upośledzonego wydzielania insuliny. Nieleczona choroba prowadzi do nieprawidłowej czynności wielu narządów i układów np. oczu, serca, nerek. Istotnym czynnikiem rozwoju cukrzycy typu 2 są nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz niska aktywność fizyczna.

(Za: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Celiakia.pl, Dietetyka.pl)

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro!
• Sport w Toruniu