W Ameryce zbudowali handlowe imperium, ale o Fordonie pamiętali do końca życia

W latach 40. XIX w., społeczność żydowska Fordonu – do niedawna stanowiąca około 70 procent populacji – zaczęła stopniowo opuszczać miasto. Przyczyną emigracji był zastój gospodarczy, jak i lepsze widoki na przyszłość w innych ośrodkach. Niektórzy wyjeżdżali do bliżej położonych miejscowości, jak Bydgoszcz, Toruń czy Poznań, bądź do większych miast Cesarstwa Niemieckiego – Berlina, Gdańska, Wrocławia i innych. Jeszcze inni emigrowali do Stanów Zjednoczonych, a nawet Australii. Spośród tych, którzy udali się do USA i zdołali odnieść sukces, należy wymienić Fryderyka i Samuela Auerbachów.

Rodzinne tradycje
Fryderyk Auerbach urodził się w Fordonie 22 sierpnia 1836 r. jako syn Hillela i Berty. Jego ojciec był kupcem handlującym drewnem i skórą. W 1853 r. Fryderyk wyjechał do USA, natomiast w 1857 r. – tzn. w okresie „gorączki złota” – założył sklep w Rabbit Creek, a następnie w Bodie w Kalifornii. Jego brat Samuel, urodzony w Fordonie 15 czerwca 1847 r., za ocean udał się natomiast w 1862 r. Rok później bracia osiedlili się w Austin w stanie Nevada, zaś wkrótce wyruszyli do Salt Lake City (stan Utah). Tutaj w 1864 r. założyli sklep wielobranżowy pod nazwą „The People’s Store. F. Auerbach & Bro.” Wydatnej pomocy udzielił im wówczas Brigham Young, prezydent Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (w latach 1847-1877).

Szlakiem kolei
Bracia Auerbach, mieli wyjątkowy zmysł do prowadzenia biznesu. Wkrótce otwierali kolejne sklepy w tym samym stanie, mianowicie w miejscowości Ogden oraz Corinne. Co więcej, w latach 60. XIX w. zaczęli zakładać swego rodzaju jednostki „polowe”, tzn. handlowe punkty namiotowe wzdłuż trasy Pierwszej Kolei Transkontynentalnej, scalającej jednym szlakiem komunikacyjnym wschód i zachód USA. W 1879 r. Fryderyk i Samuel Auerbach zdołali znacząco powiększyć swój biznes w Salt Lake City, znajdując większy budynek. Odnoszone przez nich sukcesy sprawiły, iż cieszyli się wysoką pozycją w miejscowym społeczeństwie. Ponadto, obaj angażowali się w życie religijne lokalnej wspólnoty żydowskiej. W 1884 r. Samuel założył Kongregację B’nai Israel, natomiast w 1891 r., z inicjatywy braci wybudowano tu synagogę.

Pamięć o Fordonie
W 1912 r. główna siedziba biznesu Auerbachów doczekała się prestiżowej lokalizacji w dawnym budynku Knutsford Hotel na rogu Broadway i State Street. Ich przedsiębiorstwo zatrudniało kilkuset pracowników.

Starszy z rodzeństwa niestety nie doczekał chwili największego rozkwitu firmy, gdyż zmarł 1 września 1896 r. Należy jednak podkreślić, że nigdy nie zapomniał o miejscu swego pochodzenia, mimo że opuścił Fordon 40 lat wcześniej. Otóż w testamencie z 20 lipca 1896 r. zamieścił dwa zapisy na rzecz mieszkańców Fordonu – mianowicie 150 dolarów na ubogą ludność żydowską oraz 75 dolarów na ubogich chrześcijan. Został pochowany na cmentarzu B’nai Israel w Salt Lake City.

Z kolei Samuel Auerbach w 1909 r. wyjechał z żoną do Nowego Jorku, gdzie zmarł 4 czerwca 1920 r. Spoczął na tej samej nekropolii, co jego brat. Jeszcze przed śmiercią przekazał wszelkie interesy swemu najstarszemu synowi.

Do poczytania
Więcej informacji o braciach Auerbach znaleźć można w: Sketches of the Inter-Mountain States, 1847-1909. Utah-Idaho-Nevada, Salt Lake City 1909, s. 72-73; G. Topping, M. C. Ferguson, Salt Lake City, 1890-1930, Charleston-Chicago-Portsmouth-San Francisco 2009, s. 54, 88; F. H. Auerbach Dead, „The Salt Lake Tribune”, 2 września 1896, strona 1; S. H. Auerbach Passes Away in New York City, „The Sun”, 4 czerwca 1920, s. 5; Death Takes Samuel H. Auerbach, „The Salt Lake Telegram”, 4 czerwca 1920, strona 1 jak również: knowlescollection.blogspot.com